Gói kích thích tài khóa có kích thích như tên gọi của nó không?

Dường như sự biến động của phố Wall tăng lên, sau đó giảm xuống do triển vọng về gói kích thích tài khóa trở nên mờ nhạt. Tuy nhiên, trước khi quá hưng phấn, chúng ta nên hiểu rằng một gói kích thích tài khóa sẽ không kích thích nền kinh tế. Mặc dù, tiền có thể đến được đúng những nơi cần hỗ trợ, nhưng tổng thể nó sẽ không làm cho nền kinh tế nói chung trở nên tích cực hơn.

Kích thích kinh tế xuất phát từ ý tưởng của nhà kinh tế học Keynes, khi một nền kinh tế có thể bị mắc kẹt trong suy thoái hoặc khủng hoảng. Các doanh nghiệp nghĩ rằng, họ sẽ thuê nhân viên nếu họ biết mọi người sẽ mua sản phẩm của họ. Người lao động sẽ chi tiền cho các sản phẩm, tiêu dùng nếu họ biết rằng họ sẽ có việc làm. Tuy nhiên, không bên nào chắc chắn về tương lai, liệu họ có bán được sản phẩm không hay họ có việc làm không, nên họ sẽ không thuê người lao động, không chi tiêu. Khi đó, trong mô hình này chi tiêu của Chính phủ sẽ châm ngòi cho các hoạt động của nền kinh tế. Khi doanh thu cao hơn, các doanh nghiệp sẽ tiến hành thuê người lao động; khi có công ăn việc làm , người lao động sẽ chi tiêu nhiều hơn. Sau khi kích cầu thành công, đưa nền kinh tế phục hồi, chính phủ có thể ngừng kích thích tài khóa.

Tuy nhiên, mô hình này không áp dụng cho suy thoái do đại dịch. Kích thích tài khóa sẽ không thúc đẩy doanh số bán hàng tại các nhà hàng, khách sạn hay các hãng hàng không. Và những người phục vụ, lễ tân, nhân viên khách sạn, tiếp viên hàng không sẽ không kiếm được việc làm khi áp dụng kích thích tài khóa. Việc làm này giống như bơm nước vào cánh đồng rất khô hạn vậy, nó không có hiệu quả.

Khi đó, điều mà chương trình kích cầu có thể làm là dịch chuyển tiền từ một số người này sang những người khác. Vì vậy, những người không có việc làm có thể nhận được một số tiền, thông qua những khoản biếu tặng tương đương tiền hoặc số tiền bảo hiểm thất nghiệp bổ sung. Một số người sẽ có nhiều tiền hơn trong khi đó thì những người khác có ít hơn.

Trong một số ngành nhất định, các công ty trong ngành có thể nhận được hỗ trợ, phần còn lại do doanh nghiệp tự trang trải. Tuy nhiên, việc gửi tiền mặt cho các hãng hàng không sẽ không làm cho hành khách được thoải mái khi bay. Chương trình “giải cứu ngành công nghiệp” sẽ hỗ trợ các cổ đông, chủ nợ và một số nhân viên, nhưng không cần thiết phải đảm bảo sự tồn tại của các hãng hàng không khi nhu cầu du lịch của mọi người quay trở lại. Các hãng hàng không mới sẽ ra đời, nếu các hãng hàng không truyền thống phá sản. Trên thế giới, có nhiều hãng hàng không mới hình thành mỗi năm. Nếu các hãng hàng không lớn phá sản (điều này rất khó có thể xảy ra) thì với máy bay, đội bay dày dặn kinh nghiêm, có sân bay và có tài chính có sẵn nếu nhu cầu luôn có.

Khi kích thích tài khóa được kích hoạt, tiền sẽ luân chuyển trong nền kinh tế, một số người sẽ có nhiều hơn, một số người khác sẽ có ít hơn. Điều này có vẻ kỳ lạ khi không có nguồn thuế cho một chương trình kích cầu. Cơ sở ban đầu của chương trình kích cầu dựa trên vấn đề thâm hụt và không tăng thuế, câu hỏi đặt ra tiền sẽ từ đâu? Chi tiêu của Chính phủ không xuất phát từ thuế, thay vào đó xuất phát từ nợ, hoặc là lạm phát (với lạm phát thường được ngụy trang dưới dạng các chương trình nợ). Trong tương lai, nợ sẽ là gánh nặng đối với người nộp thuế.

Một yếu tố nữa dẫn đến thâm hụt là lạm phát, với việc in tiền của Cục Dự trữ Liên bang để chính phủ tiêu. Sức mua của đồng dollar sẽ suy giảm theo lạm phát, do đó chi phí kích cầu sẽ được phân bổ rộng rãi trong dân chúng.

Tác động của một chương trình kích cầu phụ thuộc vào loại hình kinh doanh. Các chủ nhà cho thuê muốn có một chương trình kích cầu để giúp những người bị mất việc làm. Họ không bị thúc đẩy bởi những tầm nhìn vị tha về việc thúc đẩy nền kinh tế nói chung, chỉ hy vọng rằng những người thuê nhà của họ sẽ trả tiền thuê nhà. Các ngân hàng có sổ tín dụng tiêu dùng cũng muốn kích cầu, chỉ để đảm bảo khách hàng trả được nợ. Một số ngành công nghiệp, chẳng hạn như hàng không và khách sạn, hy vọng mang lại lợi ích trực tiếp cho công ty của họ. Tuy nhiên, hầu hết các công ty trong chương trình Main Street sẽ ít thấy tác động từ dự luật kích cầu.

Hỗ trợ nền kinh tế là một biện minh sai lầm cho một chương trình kích cầu. Việc giúp đỡ một số người bằng chi phí của những người khác là sự việc đáng bị phê phán. Sự biện minh này dựa trên một vị thế triết học hơn là một vị thế kinh tế. Các nhà kinh tế có thể đóng một vai trò trong việc thiết kế chương trình để đánh giá những tác động không thể tránh khỏi. Các chương trình có thể được thiết kế để nhắm đến những người nghèo khó hơn là những người khá giả. Nếu một chương trình kích cầu thực sự sẽ kích thích nền kinh tế, thì các chi tiết sẽ không quá quan trọng. Nhưng các chi tiết rất quan trọng đối với một chương trình chuyển giao, mà một chương trình "kích thích" vào năm 2020 hoặc 2021 sẽ hướng tới. Sẽ không có biện pháp kích thích kinh tế thực sự nào từ một dự luật như vậy.

Tổng kết lại có 3 nội dung chính được nhấn mạnh trong bài viết:

• Khi gói kích thích tài khóa được kích hoạt, tiền được luân chuyển, một số người sẽ có nhiều hơn, nhưng số khác lại ít hơn
• Sức mua của đồng dollar giảm theo lạm phát, do đó chi phí kích cầu được phân bổ rộng rãi trong dân chúng.
• Hỗ trợ nền kinh tế là một biện minh sai lầm cho một chương trình kích cầu.