MUFG - Asia FX: Mỹ siết thuế Ấn Độ giữa căng thẳng năng lượng - Tác động kép đến xuất khẩu và giá dầu

Tổng thống Trump đã công bố mức thuế quan bổ sung 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, nhằm phản ứng với việc nước này tiếp tục mua năng lượng từ Nga. Biện pháp này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 27 tháng 8. Mức thuế mới sẽ được cộng dồn vào thuế suất hiện hành 25%, nâng tổng mức thuế lên đến 50% đối với nhiều loại hàng hóa. Tuy nhiên, các mặt hàng được miễn trừ như điện tử và dược phẩm sẽ không bị ảnh hưởng ngay lập tức mà sẽ chịu các mức thuế theo ngành riêng biệt được quyết định sau.

Hiện vẫn chưa rõ dư địa đàm phán giữa Mỹ và Ấn Độ sẽ như thế nào, cũng như liệu các quốc gia khác đang nhập khẩu dầu từ Nga, như Trung Quốc, có bị áp mức thuế tương tự hay không. Trong một diễn biến có liên quan, Tổng thống Trump cho biết ông có “khả năng rất cao” sẽ gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nhằm đóng vai trò trung gian hòa giải. Theo Bloomberg, Trump tỏ ra lạc quan về khả năng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, đồng thời gợi ý rằng Nga có thể chấp nhận đàm phán hòa bình để đổi lấy các cuộc thảo luận liên quan đến trao đổi lãnh thổ.

Đối với Ấn Độ, nếu mức thuế 50% này được duy trì lâu dài, tác động tiêu cực sẽ rất đáng kể đối với các ngành xuất khẩu sử dụng nhiều lao động như dệt may, đá quý và trang sức, đồ chơi, nội thất và nhiều lĩnh vực khác. Tác động đến tăng trưởng GDP của Ấn Độ có khả năng sẽ vượt xa mức ước tính hiện tại là âm 0.3 điểm phần trăm. Mức thuế mới sẽ khiến Ấn Độ mất lợi thế cạnh tranh so với các nước xuất khẩu cùng lĩnh vực như Việt Nam, thậm chí cao hơn cả Trung Quốc trên nhiều dòng sản phẩm, dù Ấn Độ hiện vẫn có định hướng phát triển nội địa và một số ưu đãi miễn thuế cho điện tử và dược phẩm giúp giảm nhẹ phần nào ảnh hưởng.

Đáng chú ý, thông tin Trump có thể áp thuế 100% đối với chất bán dẫn nhưng lại miễn thuế cho các công ty như Apple nếu họ chuyển hoạt động sản xuất về Mỹ là một tín hiệu trái chiều đối với Ấn Độ—nhất là trong bối cảnh nước này đang ngày càng đóng vai trò then chốt trong chuỗi lắp ráp iPhone toàn cầu.

Nhìn tổng thể, liệu căng thẳng địa chính trị xoay quanh chiến tranh Nga–Ukraine sẽ tạo ra cú sốc cầu tiêu cực đối với Ấn Độ (thông qua thuế quan cao hơn đối với hàng xuất khẩu), hay là cú sốc cung tiêu cực (thông qua giá dầu tăng nếu nguồn cung dầu Nga bị hạn chế), hay một sự kết hợp của cả hai, vẫn là điều chưa thể xác định. Như chúng tôi đã đề cập trong báo cáo gần nhất, chúng tôi vẫn rất thận trọng trong việc đưa các rủi ro này vào dự báo về tỷ giá và lãi suất, không chỉ vì có khả năng đạt được giải pháp thay thế cho xung đột, mà còn do nguồn cung dầu toàn cầu hiện tại vẫn ở mức tương đối dồi dào.

Tuy nhiên, quy mô và vai trò của Nga trong nguồn cung dầu toàn cầu là yếu tố không thể xem nhẹ nếu các lệnh trừng phạt được thực thi một cách nghiêm ngặt hơn. Nga hiện chiếm gần 10% lượng dầu thô nhập khẩu toàn cầu, và Ấn Độ đang mua vào khoảng 42% lượng xuất khẩu đó, đồng thời tái xuất nhiều sản phẩm dầu tinh chế sang châu Âu. Nếu Ấn Độ buộc phải tìm nguồn cung thay thế, hiệu ứng lan tỏa đến giá dầu toàn cầu có thể rất lớn—dù khả năng xảy ra kịch bản này hiện vẫn được đánh giá là thấp, nhất là trong bối cảnh OPEC+ đang tiếp tục nâng hạn ngạch sản xuất.

Dẫu vậy, dữ liệu theo dõi tàu gần đây từ Bloomberg cho thấy xuất khẩu dầu thô trực tiếp từ Nga sang Ấn Độ bằng đường biển có dấu hiệu giảm. Ngược lại, xuất khẩu sang nhóm các nước châu Á ít nổi bật hơn lại đang tăng, phản ánh khó khăn trong việc kiểm soát hiệu quả dòng chảy dầu trên thị trường toàn cầu.