Swissquote Bank: CPI Mỹ thấp hơn kỳ vọng nhưng chưa đủ để định hướng chính sách của Fed

Sau khi số liệu CPI của Mỹ được công bố hôm qua, phản ứng ban đầu là tích cực do mức giảm mạnh của lạm phát so với kỳ vọng. Lạm phát toàn phần giảm từ 3.0% xuống 2.7% trong tháng 11, trong khi dự báo đồng thuận trước đó là tăng lên 3.1%. CPI lõi cũng giảm đáng kể, từ 3.0% xuống 2.6%, trái ngược với kỳ vọng sẽ duy trì ở mức 3.0%. Mức giảm này lớn hơn dự kiến và gây bất ngờ cho thị trường.

Tuy nhiên, khi phân tích chi tiết, chất lượng của báo cáo CPI kém hơn so với những gì các con số tiêu đề thể hiện. Một số dữ liệu giá của tháng 10 bị thiếu ở nhiều cấu phần. EY-Parthenon mô tả báo cáo CPI có nhiều khoảng trống dữ liệu, khiến kết quả tổng thể không phản ánh đầy đủ thực trạng lạm phát.

Đáng lưu ý, các phần bị thiếu dữ liệu bao gồm chi phí nhà ở, yếu tố có vai trò quan trọng trong rổ CPI và chiếm khoảng một phần ba trọng số. Khi các dữ liệu liên quan đến nhà ở không được ghi nhận đầy đủ, mức lạm phát tổng thể có xu hướng bị đánh giá thấp. Do đó, việc loại bỏ hoặc làm suy yếu tác động của lạm phát nhà ở khiến bức tranh chi phí sinh hoạt trở nên “dễ chịu” hơn so với thực tế.

Một vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng khác là các dữ liệu bị thiếu này được xử lý theo giả định rằng giá không thay đổi. Về mặt thống kê, đây là một giả định không hợp lý, bởi việc thiếu dữ liệu không đồng nghĩa với việc giá không tăng. Cách xử lý này có thể làm sai lệch đáng kể kết quả lạm phát được công bố.

Khi đặt báo cáo CPI này cạnh báo cáo việc làm công bố vào thứ Năm — cho thấy thị trường lao động Mỹ đang suy yếu nhưng chưa rơi vào suy thoái — có thể thấy rằng các dữ liệu hiện tại không cung cấp tín hiệu rõ ràng về xu hướng lạm phát trong thời gian tới. Do đó, sau khi có CPI, thị trường vẫn không có thêm cơ sở chắc chắn để xác định Fed nên tiếp tục nới lỏng hay duy trì chính sách hiện tại.

Một số quan điểm cho rằng lạm phát nhà ở thực tế đang giảm và sẽ tạo áp lực giảm phát trong những tháng tới. Tuy nhiên, tốc độ giảm có thể chậm hơn so với kỳ vọng của thị trường. Bên cạnh đó, lạm phát năng lượng vẫn là yếu tố rủi ro. Dù giá xăng tại Mỹ chỉ tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước, giá dầu nhiên liệu tăng 11.3%, giá điện tăng gần 7% và giá khí tự nhiên tăng hơn 9%. Sau đại dịch, chi phí năng lượng là một trong những nguồn gây áp lực lạm phát lớn, vì vậy chưa thể kết luận rằng rủi ro lạm phát đã được loại bỏ.

Ngoài vấn đề chất lượng của báo cáo CPI, ngày càng có khả năng rằng lạm phát tại Mỹ có thể giảm mà không phản ánh rõ tác động của thuế quan trong dữ liệu chính thức. Tình huống này tương tự như kịch bản suy thoái kinh tế Mỹ đã không xảy ra dù lợi suất 2–10 năm đảo ngược liên tục trong 26 tháng. Việc đường cong lợi suất trái phiếu đảo ngược thường được coi là tín hiệu suy thoái, nhưng trong trường hợp này, suy thoái đã không xuất hiện. Lạm phát do thuế quan có thể cũng đi theo hướng tương tự, tức là được dự báo nhiều nhưng không thể hiện rõ trong số liệu thực tế.

Nếu lạm phát do thuế quan không xuất hiện, trong khi thị trường lao động Mỹ tiếp tục suy yếu, thị trường tài chính sẽ đứng trước hai cách diễn giải. Cách thứ nhất là tin vào dữ liệu hiện tại và kỳ vọng môi trường lạm phát thấp hơn sẽ hỗ trợ giá cổ phiếu. Cách thứ hai là tin rằng Fed sẽ phản ứng theo hướng nới lỏng và điều đó cũng hỗ trợ thị trường cổ phiếu. Rủi ro lớn nhất trong kịch bản này là khả năng xuất hiện một cú sốc bất ngờ làm thay đổi hoàn toàn kỳ vọng.

Phản ứng ban đầu của thị trường sau CPI diễn ra nhanh nhưng không kéo dài. Lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 2 năm giảm xuống dưới 3.45% trước khi phục hồi, lợi suất 10 năm dao động quanh 4.10% rồi giảm trở lại. Xác suất Fed cắt giảm lãi suất vào tháng 3, theo định giá thị trường, tăng từ khoảng 50% lên gần 60%.

Trên thị trường chứng khoán, các chỉ số Mỹ tăng mạnh ngay sau khi CPI được công bố, nhưng đà tăng nhanh chóng suy yếu. S&P 500 trả lại phần lớn mức tăng trong phiên, dù vẫn đóng cửa cao hơn khoảng 0.8%. Cổ phiếu vốn hóa nhỏ ban đầu vượt trội nhưng sau đó mất đà. Đồng USD đảo chiều sau khi suy yếu ban đầu và giao dịch ổn định hơn trong phiên châu Á sáng nay.

Xét trên bức tranh tổng thể, điều kiện thị trường không hoàn toàn tiêu cực. Dù sự lạc quan liên quan đến AI còn gây tranh cãi, kỳ vọng Fed theo hướng dovish, thanh khoản vẫn dồi dào, và xu hướng luân chuyển dòng tiền từ nhóm công nghệ sang các lĩnh vực ngoài công nghệ vẫn đang diễn ra.

Do đó, đà tăng theo yếu tố mùa vụ cuối năm vẫn có thể tiếp diễn, dù động lực đã suy yếu so với trước đó.

Tại châu Âu, các quyết định chính sách tiền tệ diễn ra theo hướng thận trọng. ECB giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp cuối năm, nâng dự báo tăng trưởng cho năm 2026 và 2027, đồng thời cho rằng lạm phát chỉ trở lại mục tiêu vào năm 2028. Điều này cho thấy ECB chưa sẵn sàng cam kết một lộ trình cắt giảm lãi suất rõ ràng trong bối cảnh bất định còn lớn. Đồng euro suy yếu khi USD mạnh lên trên diện rộng.

Tại Anh, BoE cắt giảm lãi suất 25 bps như dự kiến, nhưng tỷ lệ bỏ phiếu 5–4 cho thấy sự chia rẽ đáng kể trong Ủy ban Chính sách Tiền tệ. Một số thành viên vẫn nghi ngờ khả năng lạm phát sẽ giảm bền vững. Đồng bảng Anh biến động mạnh trước sự kết hợp giữa lập trường tương đối hawkish của BoE và dữ liệu lạm phát Mỹ thấp hơn kỳ vọng, trước khi chịu thêm áp lực từ đà tăng của USD.

Ở các nền kinh tế khác, Riksbank và Norges Bank giữ nguyên chính sách. Trong khi đó, Ngân hàng Nhật Bản tăng lãi suất thêm 25 bps lên 0.75%, mức cao nhất kể từ năm 1995. BoJ nhấn mạnh rằng lãi suất thực vẫn âm và điều kiện tài chính vẫn hỗ trợ tăng trưởng, hàm ý khả năng tiếp tục tăng lãi suất trong thời gian tới. Lợi suất JGB 10 năm tăng lên 2.6%, làm gia tăng lo ngại về việc dòng vốn Nhật Bản có thể quay trở lại thị trường nội địa, gây áp lực lên tài sản rủi ro toàn cầu. Tuy nhiên, USD/JPY vẫn tăng do sức mạnh chung của USD.

Cuối cùng, cần lưu ý rằng lập trường dovish của Fed vẫn đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ thị trường toàn cầu. Dù nội bộ Fed còn nhiều tranh luận, chính sách tiền tệ của Mỹ hiện vẫn nới lỏng hơn so với phần lớn các ngân hàng trung ương lớn khác, trong bối cảnh nhiều nước có xu hướng tạm dừng hoặc làm chậm quá trình cắt giảm lãi suất trong năm tới.