Thị trường lao động Trung Quốc ngày càng khó khăn, đe dọa triển vọng kinh tế

Thị trường lao động Trung Quốc suy yếu thử thách mục tiêu tăng trưởng

Kinh tế Trung Quốc đang đối mặt nhiều sức ép khi các biện pháp thuế quan từ Mỹ tiếp tục ảnh hưởng, làm dấy lên nghi ngờ về khả năng Bắc Kinh đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 5% cho năm 2025.

Các số liệu tháng 8 cho thấy đà suy yếu rõ rệt. Tỷ lệ thất nghiệp toàn quốc tăng từ 5.2% trong tháng 7 lên 5.3%. Đáng chú ý, thất nghiệp thanh niên đạt 18.9%, mức cao nhất kể từ cuối năm ngoái.

Áp lực từ nhu cầu bên ngoài giảm sút cùng cạnh tranh giá nội địa khiến lợi nhuận biên bị co hẹp, buộc doanh nghiệp tư nhân cắt giảm việc làm. Tỷ lệ thất nghiệp leo thang có thể tác động tiêu cực đến tiêu dùng nội địa, đe dọa tiến trình chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng dựa vào tiêu dùng.

Chính sách thị thực của Mỹ làm gia tăng áp lực lên thị trường lao động

Tình hình việc làm khó khăn trùng hợp với động thái mới của chính quyền Mỹ nhằm hạn chế doanh nghiệp trong nước tuyển dụng nhân tài nước ngoài. Cuối tuần qua, Tổng thống Trump công bố mức phí mới 100,000 USD cho thị thực H-1B, có nguy cơ hạn chế dòng lao động kỹ năng cao từ Trung Quốc. Biện pháp này có thể tác động mạnh đến hơn 12,000,000 sinh viên tốt nghiệp đại học chuẩn bị gia nhập thị trường lao động.

Tại sao thị trường lao động ảnh hưởng đến quá trình chuyển đổi kinh tế dựa vào tiêu dùng?

Tác động từ thuế quan Mỹ đến việc làm đã kéo giảm tâm lý tiêu dùng. Chỉ số niềm tin người tiêu dùng rơi xuống 87.9 vào cuối quý I, thấp hơn nhiều so với mức trung bình dài hạn 108.95. Kết hợp thất nghiệp tăng cao và niềm tin giảm sút, tiêu dùng tư nhân đang chịu áp lực rõ rệt.

Doanh số bán lẻ tháng 8 tăng 3.4% so với cùng kỳ, thấp hơn 3.7% trong tháng 7 và 4.8% trong tháng 6. Đà giảm tốc này, dù vẫn tăng trưởng so với năm trước, đã làm suy yếu nỗ lực kích cầu của Bắc Kinh. Trong bối cảnh xuất khẩu sụt giảm suốt năm tháng liền, tiêu dùng nội địa trở thành trụ cột ngày càng quan trọng.

Tuy nhiên, tình trạng cắt giảm việc làm và khó khăn trong lĩnh vực bất động sản cho thấy chi tiêu hộ gia đình có thể còn suy yếu thêm. Đây là thách thức lớn cho mục tiêu chuyển đổi từ nền kinh tế công nghiệp sang dựa vào tiêu dùng.

Đối với doanh nghiệp tư nhân, cả nhu cầu trong và ngoài nước suy yếu làm gia tăng cạnh tranh. Các công ty có thể tiếp tục hạ giá để kích cầu, nhưng điều này càng thu hẹp lợi nhuận, kéo theo nguy cơ thêm nhiều đợt sa thải. Vòng luẩn quẩn này là vấn đề mà chính sách cần tháo gỡ.

PBoC duy trì lãi suất bất chấp rủi ro tăng trưởng

Bất chấp tác động từ thuế quan Mỹ, Bắc Kinh dường như chưa tỏ ra lo lắng. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) giữ nguyên lãi suất cho vay một năm và năm năm lần lượt ở mức 3% và 3.5% vào ngày 22/9. Lãi suất thấp có thể kích thích nhu cầu tín dụng và tiêu dùng.

Theo CN Wire, nhóm nghiên cứu của Goldman Sachs lưu ý phát biểu của Thống đốc PBoC Pan Gongsheng tại cuộc họp báo chung với các cơ quan tài chính lớn hôm 22/9:

“PBoC có thể chưa vội nới lỏng chính sách tiền tệ. Ông Pan nhấn mạnh cần cân bằng giữa ổn định tài chính và hỗ trợ tăng trưởng, củng cố quan điểm của chúng tôi rằng các nhà hoạch định chính sách chỉ hành động khi đà tăng trưởng cơ bản suy yếu.”

PBoC nhiều khả năng đang chờ kết quả đàm phán Mỹ - Trung, khi việc dỡ bỏ thuế quan sẽ hỗ trợ đáng kể cho mục tiêu tăng trưởng. Trước thềm Hội nghị APEC, Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã có cuộc gọi được đánh giá tích cực hôm 19/9.

Đáng chú ý, ngay trước cuộc gọi, Trump đã chấm dứt gói viện trợ quân sự 400,000,000 USD cho Đài Loan, được một số chuyên gia coi là động thái nhượng bộ để thúc đẩy đàm phán thương mại.

Cổ phiếu đại lục và Hồng Kông phục hồi

Lo ngại về triển vọng kinh tế đã tác động đến chứng khoán Trung Quốc đại lục. Tháng này, chỉ số CSI 300 và Shanghai Composite giảm lần lượt 0.01% và 1.67%. Ngược lại, Hang Seng tại Hồng Kông tăng 4.3%.

Dù tháng 9 có phần trầm lắng, CSI 300 và Shanghai Composite vẫn tăng lần lượt 14.3% và 13.2% từ đầu năm. Bất chấp hoài nghi về mục tiêu tăng trưởng 5% của Bắc Kinh, kỳ vọng chính sách hỗ trợ tiếp tục củng cố niềm tin vào thị trường cổ phiếu đại lục.

Nếu không có thêm biện pháp hỗ trợ, cổ phiếu niêm yết tại đại lục và Hồng Kông có thể đối mặt nguy cơ điều chỉnh mạnh. Các yếu tố như đàm phán Mỹ - Trung, thị trường bất động sản, nhu cầu yếu đi và thị trường lao động suy giảm vẫn là rủi ro chính.

Ngược lại, các gói kích thích bổ sung, tập trung vào bất động sản cùng thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung có thể cải thiện triển vọng. Việc giảm thuế quan sẽ giúp khôi phục nhu cầu bên ngoài, hỗ trợ lợi nhuận, thúc đẩy tuyển dụng và kích thích tiêu dùng.