Trump có nguy cơ sẽ tự tay "hạ bệ" USD

Trong chiến lược tái tranh cử của Donald Trump, ông thường tập trung vào những nỗi lo sợ của người dân Mỹ, nhưng các tuyên bố của ông không hoàn toàn đúng với thực tế. Trump cho rằng người nhập cư đang tràn vào Mỹ và chiếm lấy việc làm, đặc biệt là của người lao động da màu. Tuy nhiên, thực tế không có bằng chứng cụ thể chứng minh điều này. Trump khẳng định tội phạm đang gia tăng, nhưng dữ liệu cho thấy tội phạm thực tế đang giảm. Về kinh tế, ông tuyên bố nền kinh tế Mỹ đang trong tình trạng suy thoái, nhưng trái lại, nền kinh tế đang ổn định hơn so với những gì ông khẳng định.

Trump cho rằng USD đang đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng từ các quốc gia có xu hướng muốn chuyển sang các loại tiền tệ khác, nhằm tránh việc Mỹ kiểm soát hệ thống tài chính toàn cầu. Để ngăn chặn điều này, ông đề xuất áp đặt một mức thuế quan 100% lên hàng hóa của những nước này, nhằm ép họ tiếp tục sử dụng USD. Tuy nhiên, ý tưởng này có thể phản tác dụng, vì các mức thuế cao như vậy có thể khiến các quốc gia càng có lý do để từ bỏ USD, phá vỡ hệ thống kinh tế toàn cầu và làm suy yếu vị thế của Mỹ trên trường quốc tế.

Trump muốn thuyết phục rằng chỉ có ông ta mới có thể ngăn chặn một thảm họa tài chính nếu các quốc gia từ bỏ USD. Tuy nhiên, điều này thực tế không xảy ra và cũng khó có khả năng xảy ra. USD hiện là đồng tiền dự trữ chính của thế giới, mang lại lợi ích rất lớn cho Mỹ, được gọi là "đặc quyền quá mức". Điều này có nghĩa là Mỹ có thể tài trợ cho thâm hụt ngân sách liên tục mà không gặp quá nhiều khó khăn và duy trì mức lãi suất thấp hơn so với nhiều quốc gia khác. Nếu các nhà đầu tư nước ngoài ngừng sử dụng đồng tiền này, việc Mỹ vay mượn tiền để tài trợ cho chi tiêu công sẽ trở nên khó khăn hơn. Điều này dẫn đến chi phí vay của chính phủ Mỹ sẽ tăng lên, khiến nền kinh tế gặp nhiều khó khăn hơn.

Ý tưởng "phi đô la hóa" xuất phát từ việc Mỹ sử dụng USD như một công cụ "vũ khí hóa" thông qua các lệnh trừng phạt tài chính. Cụ thể, Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt nặng nề lên Nga, trong đó có việc ngăn chặn ngân hàng trung ương Nga tiếp cận các dự trữ ngoại tệ của mình. Điều này khiến một số quốc gia có tư tưởng mâu thuẫn với Mỹ, như Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, cân nhắc chuyển dự trữ quốc gia sang một đồng tiền của quốc gia thân thiện hơn với họ. Ví dụ, trong cuộc họp giữa các bộ trưởng ngoại giao của nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) vào giữa năm 2023, họ đã thảo luận về khả năng tạo ra một loại tiền tệ chung cho nhóm này. Mục tiêu của loại tiền này là bảo vệ các quốc gia thành viên khỏi các lệnh trừng phạt tài chính tương tự như những gì mà Mỹ đã áp đặt lên Nga.

Mặc dù có một số các quốc gia muốn tránh xa USD, điều này không dễ thực hiện. Thực tế cho thấy rằng kể từ khi chiến tranh Nga - Ukraine xảy ra vào tháng 2 năm 2022, việc sử dụng USD trong các giao dịch toàn cầu đã tăng lên. Vào tháng 7, tỷ lệ giao dịch bằng USD đã tăng từ 38.9% lên 47.8%. Mười năm trước, tỷ lệ sử dụng USD thậm chí còn thấp hơn, chỉ dưới 35%. Điều này cho thấy rằng, bất chấp những tranh cãi xung quanh việc "phi đô la hóa", thế giới vẫn thấy có lợi trong việc giao dịch bằng đồng tiền này, vì đồng bạc xanh được hỗ trợ bởi một hệ thống pháp quyền vững chắc. Sự ổn định và tính minh bạch của hệ thống tài chính Mỹ khiến USD trở thành lựa chọn ưu tiên trong các giao dịch quốc tế.

USD vẫn đang là lựa chọn ưu tiên trong các giao dịch quốc tế

Nhờ vào hệ thống pháp quyền vững mạnh và ổn định, Mỹ vẫn là một điểm đến an toàn cho các nhà đầu tư quốc tế, ngay cả trong những thời điểm khó khăn. Kể từ cuối năm 2020 đến tháng 6, tổng lượng nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ của các nhà đầu tư nước ngoài đã tăng thêm 1.14 nghìn tỷ USD. Điều này cho thấy các nhà đầu tư tin tưởng vào sự ổn định của hệ thống tài chính Mỹ, bất chấp những biến động kinh tế toàn cầu. Dưới thời Biden, chỉ số Bloomberg Dollar Index, đo sức mạnh của đồng đô la so với các đồng tiền khác, đã tăng 10.2%. Trong khi đó, dưới thời Trump, chỉ số này giảm 11.6%, cho thấy sự thiếu ổn định trong chính sách của Trump. Chỉ số MSCI USA, đo lường hiệu suất của thị trường cổ phiếu Mỹ, đã tăng 42% từ cuối năm 2020, gần gấp 17 lần mức tăng của chỉ số MSCI All-Country World Index (trừ Mỹ). Điều này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường chứng khoán Mỹ so với các quốc gia khác, phần lớn nhờ vào niềm tin vào hệ thống tài chính của Mỹ.

Trong số 31 loại tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên thế giới, chỉ có ba loại tiền tệ tăng giá so với đồng bạc xanh kể từ năm 2020

Donald Trump đã gây ra một số vấn đề cho USD trong thời gian ông còn làm tổng thống, ông thường bỏ qua điều này khi phê phán tình hình hiện tại. Trong nhiệm kỳ của Trump, các chính sách của ông thường thiếu sự nhất quán và khó dự đoán, cả trong nước và quốc tế. Điều này tạo ra sự không chắc chắn và bất ổn, khiến các nhà đầu tư quốc tế lo ngại về sự ổn định của Mỹ như một điểm đến đầu tư an toàn. Tỷ lệ dự trữ USD toàn cầu giảm từ 65.4% vào đầu năm 2017 (khi Trump nhậm chức) xuống còn 60.7% vào cuối năm 2020 (khi ông rời nhiệm sở). Đây là mức thấp nhất kể từ năm 1995, cho thấy niềm tin vào USD đã giảm mạnh trong thời gian Trump cầm quyền.

Sau khi sụt giảm dưới thời Trump, tỷ trọng của USD trong dự trữ tiền tệ toàn cầu đã ổn định

Mặc dù vậy, kế hoạch "thuế quan 100%" của Trump đối với các quốc gia không sử dụng USD vẫn có một sai sót nghiêm trọng. Các mức thuế quan quá cao có thể gây ra sự gián đoạn lớn trong hệ thống kinh tế toàn cầu. Nếu các quốc gia bắt đầu từ bỏ USD và chuyển sang các loại tiền tệ khác, điều này có thể làm giảm vai trò của đồng đô la như một đồng tiền dự trữ toàn cầu.