Trump không tạo ra trật tự thương mại toàn cầu mới như mọi người lầm tưởng

Ngay cả khi nhìn nhận những gì được công bố theo hướng tích cực — cắt giảm thuế quan, hợp tác về các rào cản phi thuế quan, và cam kết đầu tư vào Mỹ từ các đối tác nước ngoài — thì các thỏa thuận này cũng không hề lớn lao như Greer tuyên bố và vẫn chưa tạo ra kết quả kinh tế thực sự. Chúng cũng không thể so sánh với những lần mở cửa thị trường quy mô lớn được đạt được qua hàng thập kỷ đàm phán thương mại liên tục, vốn đã hình thành nên hệ thống thương mại hiện tại.

Trên thực tế, theo nghiên cứu của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, các nỗ lực tự do hóa thương mại sau Thế chiến thứ hai đã mang lại cho Mỹ mức lợi ích trung bình 19.500 USD cho mỗi hộ gia đình vào năm 2022. Nói cách khác, GDP của Mỹ sẽ thấp hơn 2,6 nghìn tỷ USD nếu không có hệ thống thương mại hiện nay — hệ thống mà Greer chỉ trích là nguồn gốc của mọi vấn đề kinh tế, dù có thật hay không. Lợi ích từ chế độ thương mại tự do đó vẫn tiếp tục tăng, và thực tế là thế hệ trẻ ngày nay vẫn khá giả hơn cha mẹ họ, trái ngược với luận điệu phổ biến hiện nay.

Những kết quả rõ ràng duy nhất từ các “thương vụ” của Trump cho đến nay là giá cả tăng cao do mức thuế quan trung bình quay trở lại như thập niên 1930, sự bất định và mất lòng tin vì chính sách thuế liên tục thay đổi. Greer công khai thừa nhận rằng các thỏa thuận sẽ được “thực thi” bằng cách nâng thuế nếu các đối tác vi phạm cam kết. Điều đó có nghĩa là Mỹ không chỉ đơn phương áp đặt thuế suất mà còn tự làm “quan tòa” và “người thi hành án” trong việc đánh giá và trừng phạt các vi phạm thương mại.

Chính sách khó lường này sẽ làm tăng chi phí cho các gia đình và doanh nghiệp Mỹ, đồng thời khó có thể hỗ trợ cho sự phục hưng ngành sản xuất mà Greer kỳ vọng. Nó cũng không tạo ra được sự hợp tác quốc tế cần thiết để giải quyết những thách thức kinh tế kéo dài như mất cân đối vĩ mô hay trợ cấp không công bằng.

Điều đáng chú ý trong cách Greer diễn giải lại sự hỗn loạn thương mại gần đây là ông cố gắng gán cho Trump một tầm nhìn hay chiến lược “mới mẻ” nào đó. Ông mỉa mai hệ thống thương mại hậu chiến là “không tên” và giờ muốn phủ nó bằng “lớp vàng Trump”. Nhưng ông lại bỏ qua một thực tế quan trọng: sự tan rã của chính sách thương mại Mỹ không phải là khởi đầu cho một trật tự thương mại toàn cầu mới, mà là sự đóng cửa thị trường Mỹ trước phần còn lại của thế giới.

Dù Greer có cố gắng gọi đây là một “vòng đàm phán thương mại Trump” thì nó cũng chẳng phải vậy. Thực tế, nó giống “Hệ thống Mỹ” của thập niên 1820 — vốn được người tiền nhiệm Robert Lighthizer ca ngợi — đặc trưng bởi chính sách bảo hộ thương mại cao. Khi đó, cũng như ngày nay, nền kinh tế Mỹ vẫn khá tốt, nhưng các liên minh chi phối chính sách thương mại đã thay đổi. Nhà sử học kinh tế Douglas Irwin giải thích rằng “Hệ thống Mỹ” thời đó ít mang động cơ kinh tế hơn mà mang tính chính trị nhiều hơn. Hơn nữa, dù các đối tác thương mại sẵn sàng đàm phán với Mỹ về yêu cầu của họ, họ không hề đi theo con đường Mỹ bằng cách áp dụng các chính sách tương tự trong quan hệ với các quốc gia khác.

Trên thực tế, các đối tác thương mại vẫn cam kết với hệ thống thương mại toàn cầu và sẵn sàng cải cách nó, nhưng họ không hành xử đơn phương và vụ lợi như Mỹ. Nếu các nước khác tiếp tục tuân thủ luật chơi, Mỹ sẽ tự cô lập mình. Chính quyền Trump vẫn có thể làm thay đổi cục diện thương mại toàn cầu — khi các mô hình giao thương đang dịch chuyển và đồng minh tìm cách đa dạng hóa quan hệ. Nhưng thật ảo tưởng khi nghĩ rằng Mỹ có thể đơn phương áp đặt một trật tự mới mà chưa thuyết phục được bất kỳ ai về giá trị của cách tiếp cận gây hại cho chính mình.

Điều nước Mỹ cần lúc này là một chút khiêm tốn. Nước này không hề tạo ra một hệ thống thương mại mới — mà đang tự tước bỏ lợi ích từ hệ thống sẵn có.