Fed có thể giữ được tính độc lập dưới thời Trump không?

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên án Powell vì đã không hạ lãi suất, nói rằng ông ấy đã “khiến nước Mỹ thiệt hại hàng đống tiền”.

Nhà Trắng khẳng định rằng Fed là rào cản đối với nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng của Mỹ. Người phát ngôn Kush Desai nói rằng Trump có “quyền Tu chính án thứ nhất với tư cách là một công dân Mỹ và nghĩa vụ với tư cách là Tổng tư lệnh... để bày tỏ quan ngại về những chính sách sai lầm”, mà theo ông là đang “cản trở sự hồi sinh kinh tế mà chính quyền này đang cố gắng khai phóng bằng hàng loạt cải cách phía cung”.

Tuy nhiên, một số người lại cho rằng động cơ thực sự nằm ở lãi suất trong bối cảnh nợ công đang tăng cao. “Việc một tổng thống muốn lãi suất thấp hơn là chuyện phổ biến,” Don Kohn — cựu phó chủ tịch Fed, hiện làm việc tại viện nghiên cứu Brookings — nhận xét.

“Điều chưa từng có tiền lệ là Trump không muốn lãi suất thấp để kích thích nền kinh tế, mà là để giảm chi phí nợ. Điều này khá đáng lo vì nếu chính sách tiền tệ bị chi phối nhằm xoa dịu áp lực ngân sách thì sẽ dễ dẫn đến lạm phát cao hơn.”

Hôm thứ Tư, Trump dường như đã xác nhận điều đó khi đăng lên Truth Social rằng lãi suất quỹ liên bang “cao hơn ít nhất 3% so với mức hợp lý” và “đang khiến Mỹ tốn thêm 360 tỷ USD mỗi điểm phần trăm trong chi phí tái cấp vốn”.

Fed đã giữ nguyên lãi suất ở mức 4.25%–4.5% trong năm nay, ngay cả khi nhiều ngân hàng trung ương khác đã bắt đầu nới lỏng chính sách. Tại diễn đàn của ECB, Powell nói rằng nếu không vì tác động lạm phát từ các đợt áp thuế ngày “giải phóng” hồi tháng Tư, thì “Fed có lẽ đã hạ lãi suất một lần nữa rồi”.

Bất mãn với lập trường đó, Trump đã công khai chỉ trích Powell, gọi ông bằng đủ kiểu như “ngu ngốc”, “kinh khủng”, “đồ ngốc”, “con lừa bướng bỉnh” và “một kẻ đại ngu không thể tưởng nổi”.

Tháng Năm vừa qua, Powell lần đầu tiên bị triệu tập đến Nhà Trắng để giải trình về các hành động của Fed trước tổng thống, phó tổng thống JD Vance, bộ trưởng thương mại Howard Lutnick, bộ trưởng tài chính Scott Bessent và Kevin Hassett — chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia.

Trump cũng đã nói về việc sa thải Powell trước khi nhiệm kỳ kết thúc, hoặc gần đây hơn là việc chỉ định người thay thế trước thời hạn.

Điều đang bị đe dọa là sự tách biệt giữa chính sách tiền tệ của Fed và chính trị, đã được thiết lập từ năm 1951 và được hầu hết các tổng thống và nhà lập pháp tôn trọng kể từ đó. Các cơ chế kiểm soát và cân bằng nhằm bảo vệ tính độc lập này vẫn phần lớn được duy trì — chẳng hạn như một phán quyết của Tòa án Tối cao hồi tháng Năm đã giúp xoa dịu lo ngại về việc Powell sẽ bị sa thải.

Việc Trump gây áp lực khiến các nhà đầu tư lo lắng, đồng USD đã rớt xuống mức thấp nhất trong ba năm sau khi The Wall Street Journal đưa tin Trump có thể sẽ công bố “chủ tịch trong bóng tối” ngay trong mùa hè này. Nhà Trắng đã phủ nhận rằng quyết định “sắp diễn ra”, nhưng cuối tháng Sáu, Trump cho biết ông đã có một danh sách rút gọn gồm “ba hoặc bốn cái tên” để thay thế Powell.

Sự khó đoán trong chính sách và sự công kích bằng lời nói của Trump không phải là những thách thức duy nhất đối với Powell trong 10 tháng cuối cùng ở vị trí đứng đầu ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới.

Sự đồng thuận về hướng đi của lãi suất giữa 12 thành viên Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) cũng bắt đầu rạn nứt, sau khi hai người gần đây ra tín hiệu rằng họ sẽ bỏ phiếu ủng hộ một đợt cắt giảm tại cuộc họp tiếp theo.

Powell nói rằng ông có kế hoạch ở lại đến hết nhiệm kỳ vào tháng 5 năm 2026, và việc thay thế ông bằng một người "dễ bảo" hơn sẽ không dễ dàng.

Sự nỗ lực xây dựng đồng thuận trong Quốc hội của ông có thể khiến việc xác nhận một người trung thành với Trump nhưng thiếu năng lực trở nên khó khăn. Cấu trúc của FOMC cũng giới hạn quyền lực của chủ tịch, trong khi một số người cho rằng những chỉ trích gay gắt của Trump với Powell có thể khiến các ứng viên có uy tín e ngại.