Không thể có giải pháp nhanh chóng nào cho rạn nứt thương mại Mỹ - Trung

Người viết là nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Morgan Stanley

Đến nay, rõ ràng là thương mại Mỹ-Trung đã sụp đổ, do mức thuế quá cao gây cản trở. Việc nhận thức được mức độ gián đoạn đối với thương mại song phương có thể là cánh cửa ban đầu để bắt đầu đàm phán. Khi các cuộc đàm phán tiến triển, có thể có cơ hội để đạt được thỏa thuận chung nhằm từng bước loại bỏ các loại thuế ăn miếng trả miếng — những loại thuế mà Mỹ đã áp đặt sau khi Trung Quốc trả đũa việc áp đặt thuế đối ứng.

Nhưng mức thuế trung bình vẫn sẽ kết thúc năm cao hơn 34 điểm phần trăm so với đầu năm. Các nhà đầu tư nên chấp nhận rằng việc khắc phục các vấn đề cơ bản gây ra căng thẳng thương mại sẽ không nhanh chóng và dễ dàng, vì những lý do sau đây:

Đầu tiên, chính quyền Trump đã áp đặt thuế vì cho rằng điều đó sẽ giảm đáng kể thâm hụt thương mại của Mỹ và thúc đẩy sản xuất trong nước, đặc biệt đối với các mặt hàng thiết yếu. Nhưng cả hai vấn đề này khó có thể được giải quyết nhanh chóng bằng việc áp đặt thuế quan hoặc hoàn thành các thỏa thuận thương mại với nhiều đối tác thương mại.

Thâm hụt thương mại đáng kể phản ánh một vấn đề sâu sắc hơn về hành vi chi tiêu tiêu dùng (cao) và tiết kiệm (thấp) của người Mỹ. Việc tăng năng lực sản xuất tại Mỹ sẽ mất thời gian. Đó không chỉ là việc thiết lập các nhà máy sản xuất mà còn là xây dựng chuỗi cung ứng tập trung vào Mỹ. Ban đầu, tỷ lệ tham gia của Mỹ vào chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu chỉ là 13%, trong khi Trung Quốc cao hơn gấp ba lần, ở mức 41%.

Thứ hai, tại Trung Quốc, có một ưu tiên chính sách rất rõ ràng là tạo ra tăng trưởng thông qua đầu tư, đặc biệt là trong thời kỳ suy thoái. Các nhà hoạch định chính sách thích kích thích đầu tư vì họ tin rằng nó tạo ra tài sản hữu hình và thúc đẩy năng suất, thay vì sử dụng cho tiêu dùng, điều này chỉ làm tăng mức nợ cho các thế hệ tương lai. Hơn nữa, từ góc độ địa chính trị, Trung Quốc khao khát vươn lên dẫn đầu về công nghệ và giữ vững vị thế tiên phong trong lĩnh vực sản xuất cao cấp.

Trong bối cảnh đó, một sự cải thiện bền vững trong cán cân thương mại song phương giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ đòi hỏi những thay đổi cơ bản lâu dài đối với mô hình tăng trưởng của hai nền kinh tế này — một yêu cầu khó khăn. Ngay cả khi các nhà hoạch định chính sách thúc đẩy vấn đề bằng cách yêu cầu Trung Quốc tăng cường mua sắm tích cực từ Mỹ thông qua một thỏa thuận thương mại, việc thực hiện điều này vẫn sẽ đầy rẫy thách thức.

Mỹ có thể không có nguồn cung hàng hóa sẵn sàng đủ lớn để xuất khẩu sang Trung Quốc, và các cân nhắc cạnh tranh chiến lược có thể vẫn là một trở ngại. Mỹ khó có thể sẵn sàng bán thiết bị công nghệ cao và quốc phòng cho Trung Quốc, và Trung Quốc sẽ không muốn phụ thuộc vào Mỹ như một nhà cung cấp chính về lương thực và năng lượng, mà thích đa dạng hóa nguồn cung hơn.

Cuối cùng, từ góc độ đàm phán, cả Mỹ và Trung Quốc sẽ muốn một thỏa thuận toàn diện, nhưng do nhiều vấn đề liên quan, các cuộc thảo luận này có thể sẽ phức tạp và mất thời gian để hoàn thành.

Hiện tại, các nhà đầu tư dường như cảm thấy yên tâm hơn khi thuế đối ứng tạm dừng và thực tế là thương mại bên ngoài Mỹ-Trung đang được cải thiện. Tuy nhiên, sự bất ổn vẫn sẽ tồn tại và chu kỳ kinh tế đã bị tổn thương. Đối với Trung Quốc, rất khó để hình dung một kịch bản trong đó mức thuế nhanh chóng trở lại mức của tháng 1 năm 2025.

Đối với các nước châu Á khác, khả năng đạt được các thỏa thuận thương mại với Mỹ vẫn còn nhiều bất ổn. Mặc dù các thỏa thuận này có thể được ký kết, nhưng không chắc chắn rằng mức thuế sẽ giảm xuống dưới 10%. Hơn nữa, việc các thỏa thuận hoàn tất trước khi giai đoạn tạm hoãn thuế kết thúc cũng đang bị đặt dấu hỏi, điều này tạo ra một tình hình thương mại đầy bất định và khó đoán đối với khu vực.

Sự bất ổn gia tăng đè nặng lên chu kỳ kinh doanh và khiến khu vực doanh nghiệp phải chờ xem liệu điều đó có liên quan đến quyết định đầu tư và tuyển dụng của họ hay không. Sự chậm lại sau đó trong chi tiêu vốn và thương mại sẽ là kênh chính mà chính sách thuế quan gây ra lực cản tăng trưởng lớn nhất đối với châu Á. Do đó, chúng tôi dự kiến tăng trưởng GDP theo năm của Trung Quốc sẽ chậm lại từ 5.4% trong quý đầu năm nay xuống còn 3.7% trong quý IV, trong khi phần còn lại của châu Á sẽ đối mặt với áp lực giảm tăng trưởng ở các mức độ khác nhau, tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc với thương mại của họ. Các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu sẽ đối mặt với thiệt hại tăng trưởng lớn hơn, giống như giai đoạn 2018-19 khi nền kinh tế Trung Quốc hạ nhiệt đáng kể.