Những tháng tới sẽ mang đến đầy thách thức cho Fed

Ban đầu, Fed kỳ vọng rằng đến thời điểm này họ có thể tự tin tuyên bố “nhiệm vụ hoàn thành” trong việc kiểm soát lạm phát sau một giai đoạn kéo dài và vượt mức dự kiến. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc Fed đã thành công trong việc tránh được những “đau đớn” kinh tế từng được cảnh báo khi thắt chặt chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn khác. Ngân hàng trung ương Mỹ hiện đang phải đối mặt với một mùa hè đầy thách thức khi đồng thời phải giữ vững mục tiêu kiềm chế lạm phát và duy trì tối đa việc làm.

Áp lực từ Nhà Trắng ngày càng lớn, đặc biệt sau khi Fed phát tín hiệu khó có khả năng hạ lãi suất trước tháng 9, trong khi họ cũng đang lên kế hoạch triển khai một khung chính sách tiền tệ mới nhằm khắc phục những hạn chế của khung hiện tại. Điều này cho thấy Fed không chỉ đang phòng thủ mà còn phải chủ động đổi mới để bảo đảm mục tiêu kinh tế quan trọng trong bối cảnh nhiều bất ổn hiện hữu.

Danh sách các thách thức không dừng lại ở đây. Fed đang hoạt động trong một môi trường bất ổn, nơi các mối quan hệ kinh tế lịch sử là yếu tố đầu vào cho việc xây dựng chính sách của họ trở nên bất ổn hơn. Họ phải theo dõi đồng USD — sự suy yếu gần đây của nó đặt ra một số câu hỏi khó chịu về vai trò lâu đời của đồng tiền này trong nền kinh tế toàn cầu và vai trò của thị trường tài chính Mỹ. Sau đó, còn có mối lo ngại định kỳ về hoạt động của thị trường trái phiếu Kho bạc Mỹ.

Nhiều thách thức mà Fed đang đối mặt không hoàn toàn do chính ngân hàng trung ương này tạo ra hay có thể kiểm soát. Thay vào đó, chúng xuất phát từ những yếu tố bên ngoài, nằm ngoài tầm ảnh hưởng của Fed. Trong số đó, có bốn nguyên nhân chính được xem là đặc biệt quan trọng, góp phần tạo nên một giai đoạn bất định kinh tế chưa từng có tiền lệ. Đây là một thời kỳ được đánh giá là “phi thường” trong lịch sử kinh tế hiện đại, đòi hỏi Fed phải liên tục thích nghi và điều chỉnh chính sách trong bối cảnh đầy phức tạp.

Một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng bất ổn kinh tế hiện nay là chính sách thuế quan của Mỹ, vốn đã được biến thành “vũ khí” trong cuộc chiến thương mại. Tuy nhiên, sự mơ hồ về mục tiêu thực sự của chính quyền Trump đang tạo ra nhiều hoang mang. Liệu đây chỉ là chiến lược “leo thang để giảm leo thang”, nhằm áp thuế cao tạm thời để thúc đẩy một hệ thống thương mại công bằng hơn, hay đây là bước chuyển sang một chính sách thuế quan dài hạn nhằm tăng thu ngân sách và khuyến khích sản xuất trong nước? Sự không rõ ràng này khiến môi trường kinh tế trở nên khó đoán và gây thách thức lớn cho các nhà hoạch định chính sách, trong đó có Fed.

Yếu tố thứ hai là sự bất ổn về các chính sách của chính quyền nói chung, nhưng đặc biệt là cách tiếp cận của họ đối với tài chính công. Toàn bộ tác động của dự luật ngân sách “lớn, đẹp” đang được thông qua Quốc hội vẫn chưa được cảm nhận rõ. Cũng không rõ việc điều chỉnh lại việc làm và hợp đồng của chính phủ sẽ diễn biến ra sao. Và vẫn chưa có thông tin rõ ràng về quy mô, hình thức và thời điểm của các kế hoạch giảm điều tiết của Nhà Trắng.

Yếu tố thứ ba là tập hợp các dữ liệu không nhất quán bất thường. Dữ liệu mềm, vốn ghi lại cảm nhận của các công ty và hộ gia đình, đã báo động đỏ trong nhiều tháng, cảnh báo về tăng trưởng thấp hơn và lạm phát cao hơn. Dữ liệu cứng, liên quan đến những gì họ thực sự làm, vẫn chưa xác nhận điều nào trong số này.

Yếu tố thứ tư tích cực hơn nhiều — tiềm năng nâng cao năng suất từ các đổi mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, điều quan trọng là vẫn chưa có sự đồng thuận về quy mô và thời điểm của những sự phát triển này.

Tất cả những điều này làm phức tạp khả năng dự báo và hành động của Fed trong bối cảnh rủi ro tình trạng lạm phát đình trệ gia tăng. Điều này cũng trở nên khó khăn hơn do uy tín chính sách của Fed bị xói mòn — một yếu tố thiết yếu cho định hướng chính sách hiệu quả trong tương lai.

Trước bối cảnh đầy thách thức, Fed buộc phải dành nhiều thời gian bảo vệ mục tiêu kiềm chế lạm phát và duy trì việc làm. Tuy nhiên, họ cũng không nên chỉ dừng lại ở phản ứng đơn thuần. Thay vào đó, Fed cần chủ động cải tổ và nâng cấp khung chính sách tiền tệ. Theo khuyến nghị của nhóm công tác G30, việc này bao gồm xây dựng cấu trúc chính thức cho hướng dẫn chính sách, công khai dự báo kinh tế, minh bạch hóa các đánh đổi giữa mục tiêu việc làm và lạm phát, cũng như phát triển khuôn khổ rõ ràng để đánh giá hiệu quả các chương trình nới lỏng và thắt chặt định lượng. Những cải tiến này không chỉ giúp Fed tăng tính minh bạch mà còn củng cố niềm tin thị trường trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động.

Fed cũng nên cởi mở hơn trong việc sử dụng một loạt các phân tích kịch bản, như cựu chủ tịch Fed New York Bill Dudley và những người khác đã lập luận. Và họ nên nâng cấp hiểu biết chi tiết của mình về tác động của các lực lượng kinh tế đối với các hộ gia đình và công ty.